Evlenmek mutlu olmak içindir. Mutluluk güzel geçime bağlıdır. Güzel geçimin temeli güzel ahlâktır. Sonra diğer şartların güzel olması gelir. Ailede tek taraflı mutluluk olmaz. Ailede koca gibi kadın da sevgi ve huzurdan payını almalıdır.
Herkesin mutluluk tarifi, şekli ve sebebi aynı değildir. Fakat biz mutluluk deyince dünya ve âhirette devam eden huzuru kastediyoruz. Böyle bir huzura yardımcı olacak kadında şu özelliklerin bulunması tavsiye edilmiştir:
1. Dinine bağlı, sâliha biri olması.
2. Ahlâklı, güzel huylu olması.
3. Güzel olması.
4. Mehrinin az olması.
5. Çocuk doğurmaya elverişli olması.
6. Bâkire olması.
7. Güzel bir çevrede yetişmesi.
Evlenecek Erkekte Aranacak Özellikler
Kadında olduğu gibi evlenecek erkeklerde de aranacak özellikler, huylar ve hasletler vardır. Damat adayını önce aile reisi ve çevresi tanımalı, onun ahlâk, fıtrat, sıhhat ve iş yönlerini araştırmalıdır.
Ahlâkı kötü, dini terbiyesi zayıf, aile hukukuna uymamasından korkulan kimselere kızını vermemelidir. Bir de kültür farkına dikkat etmelidir.
Kız tarafı damadı tanırken çok ihtiyatli davranmalıdır. Bu karar kız için çok önemlidir. Çünkü kız nikâh ile bir erkeğin yönetimine girmektedir. Herhangi bir kötü durumda kendini kolayca kurtaramamakta, hemen ayrılamamaktadır. Erkek ise bu konuda daha rahat hareket imkânına sahiptir. Bu konuda kadının yapısı yanında toplumun yanlış anlayışı da sıkıntıyı artırmaktadır.
Kızını zalim, fâsık, bid’at ehli, büyük günahlara dalan, din terbiyesi almamış ahlâksız birine veren kimse, kusur işlemiş olur. Ayrıca kötü ahlâklı kimseyi tercih ederek akraba hukukunu bozduğu ve damat seçme hakkını kötüye kullandığı için, yüce Allah kendisine hesap sorar.
Adamın biri Hasan Basri’ye (rah), “Kızımı isteyen birçok kişi var, hangisine vereyim?” deyince, Hasan-ı Basri (rah),
“Yüce Allah’tan korkana ver; çünkü o, kızını severse, ona iyi bakar; sevmezse zulmetmez” demiştir.
Sadece parası için tercih edilen pek çok erkek, maalesef ailesini mutlu edememiştir. Hadiste, erkeklere dindar kadını tercih etmeleri tavsiye edilirken, aynı tavsiye kadına da yapılmaktadır.
Erkek, kadının kabullenemeyeceği şekilde farklı bir yapıya ve sevimsiz bir görüntüye sahip ise, sırf parası için veya çevresinin hatırına evlendirilmemelidir.
Akıllı, dürüst, doğru sözlü, terbiyeli ve sevimli bir erkek fakir olsa, bir zararı olmaz. İnsan kısa zamanda maddî fakirliğine bir çare bulabilir, fakat ahlâk fakirliğine çare bulmak, dengeli insan olmak çok zordur. Bunun için hadis-i şerifte, akıllı ve ahlâkı güzel bir erkeğin evlenme teklifinin geri çevrilmesi cemiyet için çok zararlı görülmüştür.
Damat adayı ile gelin adayının fıtrat ve fikir uyumu da dikkate alınmalıdır. Fıtratları değişik kimseler, ne kadar dindar da olsalar anlaşamazlar. Birinin zevk aldığı şey diğerine acı verir. Birinin hoş gördüğünü diğeri boş görür. Bu durumda yuva ancak idare ile devam eder. Karı koca belki Allah’tan korkup kullardan utandıkları için boşanmazlar, fakat biri diğerinin dört gözle ölümünü bekler.
Adayların beden ve yaş uyumu da önemlidir. Vücut yapıları ve yaş seviyeleri çok farklı olan ailelerin ister istemez sorunları olur.
Erkeğin yaş olarak kadından biraz büyük, tecrübe olarak ileride, ilim yönünden daha yüksek ve hal olarak daha olgun olması güzel bulunmuştur; çünkü erkek evin reisi olacaktır. Reislik, bazı özel kabiliyetler ister.
Yine erkeğin meslek, sanat, kariyer ve maddiyat olarak kadından üstün veya onunla eşit durumda olması tercih edilmelidir.
Allah Resûlü (s.a.v), Hz. Ali’ye ve onun şahsında bütün ümmete şu tavsiyede bulunmuştur: “Yå Ali, şu üç şeyi geciktirme: Vakti gelen namazı, hazırlanmış cenazeyi, dengini bulduğun zaman kızını evlendirmeyi.”
(Kaynak: Tirmizi, Salat, 13; Ahmed, Müsned, 162; Tebrizi, Mişkattü’l Mesabih, nr. 605; Beyhaki, es-Sünenü’l Kübra, 7/132 (Kitabü’n Nikah, nr. 14059)
İslamda Evlenecek Kişide Aranacak Özellikler
Din yüce Allah’ın terbiyesidir. Bu terbiyeden payını almayan kimsenin malı ve güzelliği mutluluk için yetmez. Hatta çoğu zaman mal ve güzellik âfet sebebi olur. Çünkü her şeyi et-kemik ve eşyada arayan kimseye kalp huzuru haram edilmiştir. Kalp, yüce Mevlâ’nın sevgisi için yaratılmıştır. O’ndan uzak kalan bir insanın bulduğu huzur geçici bir eğlence ve oyalanmadır.
Bunun için Rahmet Peygamberimiz (s.a.v) evlenecek gençleri şöyle uyarmıştır:
“Kim bir kadınla malı veya güzelliği için evlenirse, kadının malından da, güzelliğinden de mahrum olur. (Hayrını görmez). Kim bir kadınla, dindarlığı sebebiyle evlenirse, yüce Allah o kişiyi kadının malıyla da, güzelliğiyle de nasiplendirir, faydalandırır.”
(Kaynak: Taberani, el-Evsat, nr. 2527; Heysemi, ez-Zevaid, nr. 7324)
“Sadece güzelliği sebebiyle bir kadın ile evlenmeyin; güzelliği onu kötü duruma düşürebilir. Bir kadınla malı için de evlenmeyin; malı onu azdırabilir. Bir kadın ile ancak dinine bağlı olduğu için evlenin.”
(Kaynak: İbn Mâce, Nikâh, 6; Taberânî, el-Mu’cemü’l-Kebir, 18/38-39;)