Kendilerine “Ehli sünnet vel cemaat” (Peygamber’in ve onun ashabının yolunda bulunanlar) ve “fırkayı naciye” (selamete kavuşanlar) adı verilen Müslümanların inançları, ehli sünnet imamları inançları gibidir.
Bilindiği üzere, Peygamber Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem ile görüşüp ona iman edenlere “ashabı kiram” ve “ashabı güzin” denir. Ashabı görüp de onlardan feyiz alan Müslümanlara “tabiin” (tâbiûn) adı verilmiştir.
Ashabı güzin ile tabiine “selefi salihin” denir. Bunlar Ehli sünnet’in öncüleridir. Bunlar Peygamberimiz’in yolunu gereği üzre izlemişler ve İslamiyet’i her tarafa yaymışlardır. İslam birliğini ve topluluğunu kuvvetlenmişlerdir. Din adına uydurmalardan uzak kalmışlardır.
İtikadi Yönden Ehli Sünnet İmamları
Ehli sünnetin itikad (inanç ve iman) ile ilgili konularda yetkili büyük alimleri ve imamları vardır. Bunlardan her biri, selefi salihin dediğimiz ashap ve tabiinin yolunda yürümüşlerdir. İslam aleminde yüz gösteren değişik görüşlere, felsefi nazariyelere karşı gerçeği savunmaya çalışmışlardır. İslam inancının ne kadar saf ve ne kadar doğru olduğunu genişlemesine incelemiş ve çeşitli delillerle ispatlanmıştır.
İşte bu büyük mücahid alimlerden biri İmam Maturudi, yaklaşık 238 (852) yılında doğmuş ve 333 (944) yılında Semerkand’da vefat etmiştir. Memleketi olan Maturid. Buhara (Semerkand) içlerinden biridir. Kendisi Hanefi mezhebinde idi.
Çok kıymetli tefsiri ve başka eserleri vardır. Hanefi mezhebinde bulunan Müslümanların büyük çoğunluğu. inanç ve itikadda Ebu Mansur Maturudi’ye bağlıdır.
Maturudi: Ebu Mansur Muhammed b. Muhammed el-Maturudi (v. 333/944), Ehli sünnet kelam ve itikad alimlerinin önderlerindendir. Mensup olduğu Maturid-Buhara’nin değil Semerkand’ın bir ilçesiydi.
Kıymetli kitaplarından tefsirle ilgili Te’vilatül Kuran, fıkıhla ilgili Mevahizüş Şerdi Akait kelamla ilgili Kitabu’t tevhit isimli eserleri vardır. Tevhit kitabı ilk defa Fethullah Huleyfin tahkikiyle de yayımlanmış ve bu yayından sonra da tekrarlanmış türkçeye de çevrilmiştir.
Ebul Hasen el-Eş’ari Şafii Mezhebine bağlı idi ehlisünnet itikadına pek çok hizmet etmiştir çok değerli eserleri vardır.
Malikilerle Şafiiler hemen hepsi Hanefilerin bir kısmı ile Hanbeli mezhebinde olan olan Müslümanların bazı ileri gelenleri itikat konularında, Hasan el Eş’ari‘ye uyarlar. İmam Maturidi ile imam Eş’ariyye arasında esas bakımından ayrılık yoktur.
Her ikisi de ashap ve tabii inin yolundan gitmişlerdir. İkisi de hak üzeredir ancak ikinci derecede bulunan bazı konularda ayrı görüşleri vardır fakat bunların başlıcaları da görünüşteki ifade değişikliğinden başka bir şey değildir.
Ehli sünnet imamları itikadi yönden iki tanedir: Birincisi Ebu Mansur Muhammed b. Muhammed el-Maturudidir. İkincisi Ebul Hasen el-Eş’ari’dir.
Bugün Müslümanların büyük çoğunluğu itikadi bakımından ya imam Mâturidî ye veya inan Eş’ariyye bağlı bulunmaktadır yüce Allah hepsinden razı olsun âmin.