Namazın sünnetleri Hanefilerde 14 tane olup, Şafiilerde namazın sünnetleri hey’etler ve eb‘âzlar olmak üzere ikiye ayrılmakta olup 26 tanedir.
- İftitah tekbiri için elleri kulak hizasına kadar kaldırmak. Hür olan kadınlar ellerini omuz hizasına kadar kaldırırlar.
- İftitah tekbirinde parmakların arasını açmak.
- Erkeklerin göbek altında sağ elini sol elinin (sağ elin serçe ve baş parmağıyla sol elin bileğini tutacak şekilde) üzerine koyması. Kadınlar ellerini göğüslerinin üzerine koyması.
- “Sübhâneke” duasını okumak.
- Kıraat için “eûzü” çekmek.
- Her rekâtta Fâtiha’yı okumak için “besmele” çekmek.
- “Âmin” ve “رَبَّنَا لَكَ الْحَمْدُ / rabbenâ leke’l-hamd” lafızlarını gizli söylemek.
- İmamın iftitah tekbiri, rükû, secde ve bunlardan doğrulurken tekbirleri sesli alması.
- Rükûda ve secdelerde üçer kere tesbih söylemek.
- (Farz namazların) son iki rekâtında ve akşam namazının üçüncü rekâtında Fâtiha okumak.
- Son oturuşta Hz. Peygamber’e [sallallahu aleyhi vesellem] salavat okumak.
- İnsanların kelâmına benzemeyen şeylerle dua etmek.
- Selâm verirken başı sağa ve sola çevirmek.
- Selâm verirken imama, cemaate ve hafaza meleklerine selâm vermeye niyet etmek.1
İçindekiler:
Şafilere Göre Namazın Sünnetleri
Tek başına namaz kılan kimse için olsa bile, her farz namaz için ezan okumak ve kamet getirmek sünnettir. Şayet birkaç namaz peş peşe kılınacaksa, sadece ilki için ezan okunur, her biri için de kamet getirilir.
Namazın sünnetleri iki çeşittir: Hey’etler ve eb‘âzlar. Eb‘âz sünnetler şunlardır:
1. İlk teşehhüdü okumak.
2. İlk teşehhüdden sonra, Hz. Peygamber’e [sallallahu aleyhi vesellem] salavat getirmek.
3. Onlar (ilk teşehhüd ve salavat) için oturmak.
4. Son teşehhüdde Hz. Peygamber’in [sallallahu aleyhi vesellem] Ehl-i beyt’ine salavat getirmek.
5. Onun (son teşehhüddeki salavat) için oturmak.
6. Sabah namazının son rekâtında rükûdan kalktıktan sonra itidalde ve ramazan ayının ikinci yarısında vitir namazında Kunut duasını okumak.
7. Kunut duasını okuduktan sonra Hz. Peygamber’e [sallallahu aleyhi vesellem], Ehl-i beyt’ine ve ashabına salât ve selâm getirmek.
Kunut duasının en faziletli olanı şudur: Allahümme ehdinî fî men hedeyte ve âfinî fî men âfeyte ve tevellenî fî men tevelleyte ve bârik lî fî mâ a‘tayte ve kınî şerre mâ kadayte fe inneke takdî ve lâ yukdâ aleyke ve innehu lâ yezillü men vâleyte ve lâ yaizzü men âdeyte, tebârekte rabbenâ ve teâleyte, fe leke’l-hamdü alâ mâ kadayte, estağfiruke ve etûbü ileyke. (Allahım! Hidayete erdirdiklerinle beraber beni de hidayete erdir. Kendilerine afiyet verdiklerinle birlikte bana da afiyet ver. Dost edindiğin kimselerle beraber beni de dost edin. Bana verdiğini benim için bereketli kıl. Verdiğin hükmün şerrinden beni koru. Sen dilediğin hükmü verirsin ancak sana hüküm verilmez. Şüphesiz senin dost edindiğin kimse zelil olmaz. Senin düşmanlık ettiğin kimse de aziz olmaz. Ey Rabbimiz! Sen noksan sıfatlardan münezzeh ve yücesin. Takdir ettiğin şeyler üzerine hamd sana mahsustur. Allahım! Senden mağfiret diliyor ve sana tövbe ediyorum).
Namazın hey’etleri ise çoktur. Onlardan bazıları şunlardır:
1. İftitah tekbiri getirirken, rükûa giderken, rükûdan kalkarken ve ilk teşehhüdden kalkarken elleri omuz hizasına kaldırmak.
2. Kıyamda göğsün altına ve göbeğin yukarısına gelecek şekilde sağ eli sol bileğin üzerine koymak.
3. Her namazda iftitah tekbirinden sonra iftitah duasını (veccehtü’yü) okumak. İftitah duası şu şekildedir: Veccehtü vechiye lillezî fetara’s-semâvâti ve’l-arda hanîfen müslimen ve mâ ene mine’l-müşrikîn. İnne salâtî ve nüsükî ve mahyâye ve memâtî lillâhi Rabbi’l-âlemîn. Lâ şerîke lehu ve bi-zâlike ümirtü ve ene mine’l-müslimîn. (Ben bir hanîf (muvahhid) olarak yüzümü (ve gönlümü), gökleri ve yeri yaratanın rızasına çevirdim ve ben müşriklerden değilim. Şüphesiz benim namazım da, diğer ibadetlerim de, yaşamam da, ölümüm de âlemlerin Rabb’i Allah içindir. O’nun hiçbir ortağı yoktur. İşte ben bununla emrolundum. Ben müslümanlardanım).
4. Fâtiha’dan önce her rekâtta eûzü çekmek.
5. Fâtiha’dan sonra âmin demek.
6. İlk iki rekâtta Fâtiha’dan sonra zammı sûre okumak.
7. Sabah ve cuma namazlarında ve akşam ile yatsı namazlarının ilk iki rekâtında sesli okumak.
8. Bunların dışındaki namazlarda sessiz okumak. Kadın, yabancı bir erkeğin bulunduğu yerde sesli okumaz.
9. Bütün eğilme ve kalkmalarda tekbir getirmek. Ancak rükûdan kalkarken “Semiallahü li-men hamideh” denir. İtidalden sonra da, “Rabbenâ leke’l-hamd mil’e’s-semâvâti ve mil’e’l-ardi ve mil’e mâ şi’te min şey’in ba‘du” (Rabbimiz! Sana gökler ile yeryüzü dolusu ve bunlardan sonra dilediğin her şeyin dolusunca hamdediyorum) denir.
10. Üç kere, “sübhâne rabbiye’l-azîm (ve bi-hamdihî)” diyerek rükûda tesbih okumak.
11. Üç kere, “sübhâne rabbiye’l-a‘lâ ve bi-hamdihî” diyerek secdede tesbih okumak.
12. İki secde arasındaki oturuşta, “Rabbiğfirlî verhamnî vecburnî verfa‘nî verzuknî vehdinî ve âfinî va‘fu annî” demek.
13. Bütün oturuşlarda iftirâş oturuşu yapmak (sağ ayağı dik tutup, sol ayağı yatırarak üzerine oturmak).
14. Son oturuşta teverrük oturuşuyla oturmak.
15. Her iki teşehhüdde sol elinin parmaklarını yayarak ve sağ elinin parmaklarını işaret parmağı hariç yumarak ellerini (dizlere yakın olacak şekilde) uylukların üzerine koymak. İşaret parmağını “illallah” derken kaldırır ve hareket ettirmez.
16. Son teşehhüdde Hz. Peygamber’e [sallallahu aleyhi vesellem] salavat getirdikten sonra, “Allahümme innî eûzü bike min azâbi’l-kabri ve min azâbi’n-nârî ve min fitneti’l-mahyâ ve’l-memâti ve min fitneti’l-mesîhi’d-deccâl” (Allahım! Cehennem azabından, kabir azabından, ölüm ile hayatın fitnesinden ve deccâlin fitnesinden sana sığınırım) gibi dualarla dua etmek.
17. İkinci selâmı vermek.
18. Namazın başından sonuna kadar kalbiyle Allah Teâlâ’ya karşı huzur halinde olmak.
19. Namazdan sonra (namazla ilgili) dua ve zikirler yapmak.2
Kaynakça
- Merakıs Saadet
- Saadetül Mübtedin