Yumuşak huylu olmak, insanlar arasındaki ilişkilerde saygı, hoşgörü ve anlayış göstermeyi ifade eder. Kişinin davranışlarına ve söylemlerine sertlik yerine yumuşaklık, uyum ve şefkat katması anlamında kullanılır.
İnsanların huyları hayatlarına tesir eder. Kazandığı arkadaşlıklar, elde ettiği kazanımlar davranışlarına, huylarına göre şekillenir. Sinirli, kızgın, sert olanların arkadaşları ve çevresi de sert ve kırıcıdır. Hayatı çoğunlukla sertlikle geçer. Yumuşak huylu olanların çevresi de kendisi gibidir. Güzel arkadaşlıklar elde eder, talebeliği, alışverişi, evliliği, münasebetleri tatlı ve hoştur.
Dinimiz bize genel yaşamımızda yumuşak huylu olmayı tavsiye etmiş, sertlikten, kabalıktan ve kırıcı olmaktan sakındırmıştır.
Peygamberlerin üslubu
Hayatları bizlere örnek olan peygamberler, kendi zamanlarında Firavun, Nemrut gibi en azgın, zalim, zorba insanlarla muhatap olup onlarla mücadele etmelerine rağmen sertlikle hareket etmemişleridir.
Allah Teâlâ, Musa aleyhisselâm ve Harun aleyhisselâmı Firavun’a hakkı tebliğ etmeye gönderirken şöyle buyurdu: “İkiniz beraber Firavun’a gidin, çünkü o sınırı çok aştı. Yine de ona söyleyeceklerinizi yumuşak bir üslûpla söyleyin, ola ki aklını başına toplar veya içine bir korku düşer.” (Tâhâ, 43-44)
Efendimiz sallallahu aleyhi vesellem de sahabilere hep yumuşak davranmış, bu sayede onların sevgisini kazanmıştır. Bir âyette mealen şöyle buyurulur: “Sen onlara sırf Allah’ın lütfettiği merhamet sayesinde yumuşak davrandın. Eğer kaba, katı kalpli olsaydın, hiç şüphesiz etrafından dağılır giderlerdi. Onları affet” (Âl-i İmran, 159)
Allah Resulü’nün yumuşak ahlâkı
Hz. Peygamber sallallahu aleyhi vesellem yumuşak huylu idi. O yapılan hataları hoş görür, kimseye bağırıp çağırmazdı. Ancak bir haram işlenirse ona tepki verirdi. Hz. Âişe radıyallahu anhâ annemiz Allah Resulü’nün ahlâkını şöyle anlatıyor: “O, çirkin sözlü değildi. Çarşılarda bağırıp çağırmaz, kötülüğe kötülükle karşılık vermez, ancak bağışlar ve hoş görürdü.”
“Allah Resulü sallallahu aleyhi vesellem, kendisine yapılan bir şeyden dolayı kimseden intikam almamıştır. Ancak Allah’ın haramlarından birinin çiğnenmesi durumunda Allah için ceza vermiştir.”
Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem sahabilerine birçok defa yumuşak huylu olmaları konusunda nasihat etmiştir. Adamın biri Allah Resulü’ne gelerek “Bana tavsiyede bulun” dedi. Hz. Resulullah ona “Öfkelenme” buyurdu. Adam defalarca nasihat istedi, Hz. Peygamber her defasında, “Öfkelenme” buyurdu.
Yumuşak huyun etkileri
Yumuşak huylu olmak çok faziletli bir davranıştır. Bu sayede pek çok güzel davranışları sergiler ve kötü ahlâktan kaçınmış olur. Yumuşak huylu olan kişi kalp kırmaz, tartışmaz, adam yaralamaz, öldürmez, yardımcı olur, müsamahakâr davranır, affeder, sever, sevilir, ailesi ondan razı olur, anne baba, arkadaşlık, komşuluk, akrabalık ilişkileri hep güzel olur. İnsanlar onun hakkında güzel şahitlikte bulunur, her ortamda aranan, tercih edilen biri olur.
Kaba kişilerden uzak durmak
Sert ve kırıcı insanlarla içli dışlı olmak davranışlarını da etkiler. O tipler, sertlikleri ile övünür durular. Kimi nasıl incittiğini, üzdüğünü, çaresizlik içinde bıraktığını başkalarına iftiharla anlatırlar. Onların yanında kalan da zamanla övündükleri ile övünmeye, onlar gibi hareket etmeye başlar. Yumuşak huylu kişilerle arkadaş olmak, samimiyet kurmak ise çok önemlidir. Onlardan bu ahlâkı gören kimse de yumuşak huylu olmayı öğrenir.
Kaba üslup ve dil
Günümüzde insanların davranış, konuşma ve yazı dili çok sertleşti. İnsanlar sürekli birbirini eleştiren, hemen her konuda tartışan, üslubu sertleşen şahsiyetlere dönüştü. Sosyal medya hesaplarında bile birini ikaz ederken, söze, ifadeye, üsluba dikkat etmelidir. Hiç bilmediği, görmediği, tanımadığı, inancını dahi bilmediği bir şahsa hitaben de yazsa güzel edebi korumalıdır.
Yumuşak huyların tesiri
Yumuşak huylu olanların ailesi, çocukları da bu ahlâk ile yetişir. Sert huylu kişilerin aileleri de bundan olumsuz etkilenir. Bu etki toplumda da devam eder. Kişi iş yerinde, okulda, alışverişte her ortamda yumuşak huyunu yansıtır veya sert davranır. Anne babalar çocuklarına, kardeşler birbirine, ebeveynine yumuşak davranmalıdır. Ayetteki “Anne baba için ‘öf’ bile deme. Onları azarlama! İkisine de gönül alıcı güzel sözler söyle.” (İsra, 23) ikazı çok mühim bir ölçüdür.
Allah dostlarının ahlâkı
Allah dostları her devirde güzel ahlâkları, yumuşak huyları, güler yüzleri ile tanınmış şahsiyetlerdir. Her çeşit insana, hatta onlara zarar vermek isteyen kişilere karşı bile sertlikle mukabelede bulunmaz, kaba konuşmaz, yumuşak ahlâklı davranırlar. Onları seven kişiler de zaman içinde bu ahlâka bürünürler.