Muharrem ayı, hicrî takvimin ilk ayıdır. Hz. Ömer radıyallahu anhunun halifeliği devrinde, hicrî 17 (miladî 638) yılında Resûl-i Ekrem aleyhissalâtu vesselamın Mekke’den Medine’ye hicreti resmî takvim başlangıcı olarak kabul edilmiştir. Muharrem de hicrî yılın ilk ayı olarak belirlenmiştir.
İslâm tarihinde birçok önemli olay bu ayda meydana geldiğinden, Muharrem ayının dinî ve tarihî açıdan her zaman özel bir yeri olmuştur.
Muharrem ayı, savaşmanın haram kılındığı dört aydan biridir. Resûl-i Ekrem sallallahu aleyhi vesellem haram ayları, Zilkâde, Zilhicce, Muharrem ve Receb olarak açıklamıştır. Bu ayların özelliği sadece savaşmanın yasaklanmış olması değildir. Bu aylar içinde belirli gün ve gecelerin de kendine ait kudsiyeti vardır.
Muharrem ayı, Peygamberimiz aleyhissalâtu vesselam tarafından “Şehrullah: Allah’ın ayı” olarak nitelendirilmiş, Ramazan’dan sonra en hayırlı ve en üstün aylardan biri olarak ifade edilmiştir. Bu konuda şöyle buyurmuştur:
“Ramazan ayı dışında tutulan orucun en faziletlisi, kendisine dua ettiğiniz Allah’ın ayı olan Muharrem ayında tutulan oruçtur. Farzların dışında namazın en faziletlisi de geceleri kılınan nafile namazlardır.”(Müslim, Savm 202)